Trong lòng người dân miền Tây Nam Bộ, câu chuyện về Cha Trương Bửu Diệp không chỉ đơn thuần là một phần ký ức tôn giáo, mà còn là biểu tượng sống động của lòng bác ái, đức tin và sự hy sinh trọn vẹn. Cuộc đời của ngài gắn liền với tình yêu thương giáo dân, tinh thần phục vụ không mệt mỏi, và cuối cùng là sự ra đi đầy cao cả để bảo vệ cộng đồng.
Mục Lục:
1. Tiểu Sử Về Cuộc Đời Cha Trương Bửu Diệp
1.1 Thân thế
Cha Trương Bửu Diệp sinh ngày 1/1/1897 tại Tân Đức, An Giang – gần nhà thờ Cồn Phước (nay thuộc xã Mỹ Luông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang). Ngài được rửa tội ngày 2/2 cùng năm và thường được gọi thân mật là “ông Hai Diệp”.
Thân phụ của ngài là ông Micae Trương Văn Đặng, một thợ mộc hiền lành, còn thân mẫu là bà Lucia Lê Thị Thanh. Mẹ mất sớm, năm 1904, cậu bé Diệp được cha đưa sang Battambang, Campuchia sinh sống. Sau này, cha ngài tục huyền với bà Maria Nguyễn Thị Phước.
Cha Trương Bửu Diệp cũng là bác họ của Hồng y Phạm Minh Mẫn – vị Tổng Giám mục nổi tiếng tại Việt Nam, người thường gọi ngài là “Bác Hai”.
1.2 Tu học và thời kỳ linh mục
Năm 1909, ngài bắt đầu theo học tại Tiểu chủng viện Cù Lao Giêng. Sau đó, tiếp tục tu học tại Đại chủng viện Nam Vang (Campuchia). Ngày 20/9/1924, ngài được thụ phong linh mục tại Nam Vang.
Thánh lễ mở tay đầu tiên được cử hành tại quê nhà – họ đạo Cồn Phước. Sau đó, ngài được bổ nhiệm làm linh mục phó tại giáo xứ Hố Trư (Campuchia), rồi làm giáo sư tại Tiểu chủng viện Cù Lao Giêng.
Đến năm 1930, Cha Diệp về nhận nhiệm sở tại giáo xứ Tắc Sậy (Bạc Liêu). Trong suốt thời gian phục vụ tại đây, ngài là người kế nhiệm thứ hai và có nhiều đóng góp lớn cho cộng đồng giáo dân: xây dựng nhà thờ, phát triển cơ sở hạ tầng, tổ chức đời sống tín ngưỡng, thiết lập thêm nhiều giáo xứ mới như Bà Đốc, Cam Bô, An Hải, Rạch Rắn…
Cha Diệp không chỉ nổi tiếng với những bài giảng sâu sắc, dễ đi vào lòng người mà còn là người có trái tim bao dung – thường xuyên giúp đỡ người nghèo, không phân biệt tôn giáo. Thậm chí, ngài còn mở cửa nhà thờ cho người lỡ đường tá túc, chia sẻ nghĩa trang giáo xứ cho người ngoài Công giáo an táng.
1.3 Bị bắt và bị giết hại
Câu chuyện về Cha Trương Bửu Diệp trở nên thiêng liêng nhất vào năm 1946 – giai đoạn đất nước rơi vào bất ổn giữa xung đột Pháp – Nhật. Bất chấp lời khuyên nên lánh đi của bề trên, Cha Diệp đã từ chối và nói rằng: “Tôi sống với giáo dân thì cũng sẽ chết cùng họ”.
Ngày 12/3/1946, ngài cùng hơn 70 giáo dân bị bắt giữ và nhốt trong một lẫm lúa tại Cây Gừa. Theo lời kể, quân lính định thiêu sống cả nhóm, nhưng Cha Diệp đã đứng ra nhận hết trách nhiệm, an ủi và bảo vệ giáo dân. Sau lần “làm việc” thứ ba với nhóm bắt giữ, ngài không quay trở lại nữa.
Thi thể Cha Diệp được tìm thấy trong tình trạng lõa thể tại ao của ông giáo Sự, với vết chém phía sau gáy và một bên đầu. Truyền thuyết kể rằng chính ngài “báo mộng” để người dân tìm thấy thi thể – trong tư thế chắp tay, vẻ mặt bình thản.
Thi thể của ngài được an táng tạm tại họ đạo Khúc Tréo để giữ bí mật và tránh nguy hiểm cho cộng đoàn Tắc Sậy lúc bấy giờ.
2. Tưởng nhớ về vị linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp
2.1 Di sản để lại & lòng tôn kính từ cộng đồng
Sau khi Cha Trương Bửu Diệp qua đời vào ngày 12/03/1946, câu chuyện về Cha Trương Bửu Diệp được lưu truyền mạnh mẽ trong cộng đồng Công giáo và cả người ngoài Công giáo. Hàng loạt lời kể về những ơn lành, sự linh thiêng và lòng từ bi vô hạn của ngài đã khiến hình ảnh vị linh mục hiền hậu sống mãi trong lòng người dân.
Dù sống trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc, Cha Diệp vẫn tận tụy phục vụ giáo dân, xây dựng nhiều họ đạo tại vùng Bạc Liêu – Cà Mau như Bà Đốc, Cam Bô, An Hải, Rạch Rắn, Khúc Tréo… Ngài là người cha tinh thần, người bạn đồng hành của mọi người, bất kể tôn giáo, tầng lớp.
Điều khiến cộng đồng kính phục nhất là ngài đã chấp nhận hy sinh tính mạng để cứu giáo dân, sẵn sàng “chết giữa đàn chiên” thay vì lánh nạn theo lời khuyên của bề trên. Câu nói “Tôi sống giữa đàn chiên và nếu có chết thì chết giữa đàn chiên” vẫn vang vọng như một biểu tượng cho lòng trung thành và tình yêu vô điều kiện.
Ngày nay, rất nhiều người tin rằng khi cầu nguyện với ngài sẽ được ban ơn lành. Không chỉ giáo dân, mà cả những người lương dân cũng tìm đến ngài với lòng tin tưởng sâu sắc. Nhiều người cho biết đã được chữa lành bệnh, tìm thấy bình an và vượt qua khó khăn sau khi cầu khấn ngài.
Cùng tham khảo: Kinh Nghiệm Đi Cha Bửu Diệp – Nhà Thờ Tắc Sậy
2.2 Thánh đường Tắc Sậy – Nơi an nghỉ và tưởng niệm Cha Trương Bửu Diệp
Sau khi bị sát hại, thi thể Cha Diệp được chôn tạm tại nhà thờ Khúc Tréo. Đến năm 1969, hài cốt ngài được cải táng và đưa về Nhà thờ Tắc Sậy – nơi ngài từng gắn bó suốt 16 năm trong vai trò Cha sở.
Từ năm 1979, lễ giỗ đầu tiên của Cha Diệp được tổ chức với chỉ khoảng 30 người tham dự. Nhưng theo thời gian, khi câu chuyện về Cha Trương Bửu Diệp lan rộng, số người hành hương tăng lên hàng chục ngàn lượt mỗi năm. Đặc biệt vào dịp lễ giỗ ngày 11–12/3, lượng khách đổ về đông nghẹt, không chỉ từ các tỉnh miền Tây mà còn từ khắp cả nước và hải ngoại.
Thánh đường Tắc Sậy hiện nay được trùng tu khang trang, tọa lạc tại ấp 2, xã Tân Phong, thị xã Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu – ngay trên tuyến quốc lộ 1A. Kiến trúc nhà thờ nổi bật với ba nóc cong mang phong cách Á Đông, bên trong gồm ba tầng: tầng 1 dành cho khách hành hương nghỉ tạm, tầng 2 và 3 là không gian dâng Thánh lễ. Mộ phần Cha Diệp được đặt trang trọng bên trong nhà mồ rộng lớn và hiện đại, được cải táng lần cuối vào năm 2010.
Bên cạnh nhà thờ là Trung tâm Hành hương Phanxicô, một công trình 5 tầng phục vụ miễn phí cho khách đến viếng và nghỉ ngơi, với sức chứa hơn 600 người. Trung tâm còn là nơi lưu trữ các kỷ vật, thánh tích của Cha Diệp và mở cửa cho khách tham quan.
Từ năm 1997, nơi đây được chính thức công nhận là Trung tâm Truyền giáo Phanxicô, trở thành điểm hành hương tôn giáo và du lịch tâm linh nổi bật tại miền Tây. Dù là giáo dân hay người ngoại đạo, mọi người đều có thể đến để cầu nguyện, tìm lại sự bình an trong tâm hồn.
Đặc biệt, ngày 25/11/2024, Vatican đã chính thức công nhận sự tử đạo của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp, mở ra cơ hội để tiến hành phong Chân phước và tiến xa hơn là tuyên Thánh. Đây là niềm vui lớn cho cộng đồng Công giáo Việt Nam và những người hằng tôn kính ngài.
3. Kết Luận
Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp là hình ảnh sống động của lòng bác ái, đức tin kiên cường và sự hy sinh cao cả. Những câu chuyện về ngài không chỉ dừng lại ở quá khứ, mà còn tiếp tục lan tỏa trong đời sống tâm linh của hàng triệu người Việt, bất kể tôn giáo.
Nếu bạn mong muốn tìm về sự an yên, chữa lành và cảm nhận sự linh thiêng giữa đời sống thường nhật, tour hành hương Cha Diệp là lựa chọn đầy ý nghĩa. Đây không chỉ là chuyến đi đến một địa danh nổi tiếng ở miền Tây, mà còn là hành trình kết nối với những giá trị sâu sắc trong tâm hồn.
